Kleinbeeldfilm: het meest gebruikte opname-medium van de vorige eeuw
Kleinbeeldfilm is (denk ik) wel de meest gebruikte soort film in de vorige eeuw.
Er waren al meerdere filmformaten in gebruik, meestal een stuk groter zoals bijv. 6×6 cm en 6×9 cm op ‘120’ rolfilm en ook meerdere types cassettes waarmee je snel een film kon plaatsen.
Maar de kleinbeeldfilm is toch wel het formaat dat supervaak gebruikt werd, met name door de ‘gewone fotograaf’. Makkelijk, goedkoop, veel keuze uit toestellen en films. In de jaren 80-90 kon je een film ‘op elke straathoek’ kopen en laten ontwikkelen in de meeste steden. Tabakszaken, supermarkten, drogisterijen, de HEMA en ook veel kiosken in de populaire vakantieplaatsen. Strandtenten, bijna overal.
Vaak ook veel keuze uit verschillende filmpjes van zwartwit of kleur, voor binnen of buitenfotografie, verschillende merken (bijv. Kodak, Agfa, Fuiji en huismerken van in Nederland bijv. Kruidvat en HEMA, DM in Duitsland, eigen merk van de tabakszaak en heel veel meer). Dia of negatieffilm, bij de fotovakzaak ook infrarood en extra gevoelige films … … … keuze te over.
Ook waren er heel veel toestellen die deze soort en maat film konden gebruiken. Van goedkope toestelletjes die net iets meer kostten dan een filmpje (vaak ook in bundel verkocht) tot dure professionele camera’s van vele 1000-en Guldens.
Dat waren dus de point-en-shoot camera’s, spiegelreflexcamera’s en alles wat daar tussenin zat. Later kwamen ook ‘wegwerpcamera’s’ op de markt: een eenvoudig plastic toestelletje waar al een kleinbeeldfilmpje (200 of 400 ASA) ingespoeld zat en die je in z’n geheel bij de fotograaf (of Kruidvat/HEMA) inleverde om te laten ontwikkelen en afdrukken.
Voor de wat dieper gaande amateurfotograaf en beroepsfotograaf, werden niet alleen filmpjes met 12, 24 of 36 opnames verkocht, maar was er ook ‘meterfilm’: film die je zelf (met een filmloader) in hervulbare cassettes kon plaatsen.
Gelukkig is veel hiervan nog verkrijgbaar maar is de keuze toch wel een stuk beperkter geworden.
Ik heb zelf heel veel meterfilm gebruikt, met name voor de Zwartwitfilmpjes die ik gebruik. Veel Ilford FP4 en HP5 maar ook bijvoorbeeld RPX400 en RPX100 van Rollei.
Meestal kortere filmpjes van zo’n 18 opnames of bijvoorbeeld 10 of 12 opnames gebruikte ik vaak zodat ik snel kon wisselen afhankelijk van thema. En natuurlijk dezelfde dag nog ontwikkelen.
Over bulkfilm en filmloaders heb ik een aparte pagina gemaakt.